Ze zijn er weer, de heerlijk zoete panettones en pandoro’s – onmisbaar voor een Italiaanse touch op de kersttafel. Italianen etten het vaak als toetje, met een glas zoete dessertwijn, maar het smaakt misschien nog wel beter als ontbijt, in plaats van kerstbrood. De zoete cake combineert op kerstochtend (maar ook al lang voor kerst…) perfect met een romige cappuccino of een mok warme chocolademelk.
Miljoenen over de toonbank
In Italië gaan er in december miljoenen panettones over de toonbank. Tot voor kort kregen veel Italiaanse werknemers een panettone als kerstcadeau van hun baas. In plaats van het bij ons gebruikelijke kerstpakket kregen Italianen een grote panettone en een fles spumante mee. Alhoewel men dankzij de crisis nu wat spaarzamer is met de cadeaus, is de panettone niet weg te denken tijdens de Italiaanse Kerstmis. In plaats van een panettone als kerstpakket, wordt de zoete kerstcake nu steeds meer gebruikt als cadeau voor vrienden en familie. Er is voor elk wat wils: van de traditionele panettone in een chique verpakking, de een nog mooier dan de andere, tot dozen met strip- of tekenfilmfiguren voor de kinderen, van variaties met chocolade of juist zonder gekonfijte vruchtjes tot mini-panettones die in hun geheel geserveerd kunnen worden bij de koffie.
Bij banketbakkers en in de supermarkt verschijnen de eerste panettones zo half november, als de eerste kou ook zijn intrede doet. De kleurrijke verpakkingen zijn soms huizenhoog opgestapeld. Er is veel vraag naar, want er is bijna niemand meer die zijn panettone zelf bakt – een klus waar je ook een paar dagen voor uit moet trekken, als je het volgens authentiek recept wil doen.
Liefde gaat door de maag
Dat authentieke recept is ooit ontstaan in Milaan, zo wordt me in een Milanese koffiebar verteld. De barista gelooft echter niet in het traditionele verhaal dat wordt verteld, dat de zoete cake een uitvinding zou zijn geweest van een van de koks aan het hof van Ludovico il Moro. Volgens hem is de oorsprong van de panettone veel en veel romantischer…
Het zou honderden jaren geleden zijn bedacht door Toni, die stiekem verliefd was op de dochter van bakker die een kleine zaak runde in Milaan. Toni besloot in de bakkerij te gaan werken, zodat hij zo vaak mogelijk bij zijn geliefde kon zijn. Hij verzon de slimste streken om aan boter te komen, zodat hij het brood lekkerder kon maken. Dat werd al gauw opgemerkt door de klanten en van heinde en verre stroomden ze toe om Toni’s brood, pan di Toni, te kopen. Dat leverde Toni niet alleen een gelukkige en welgestelde bruid op, maar ook een culinaire erfenis. Nog altijd genieten de Milanezen -en met hen heel veel andere Italianen - van zijn beroemde pan di Toni, panettone.
Gouden brood
In Verona eten ze in plaats van panettone een ander soort kerstcake, die wel iets van de panettone weg heeft maar geen rozijnen en gekonfijte vruchtjes bevat. De pandoro, zoals het gebak heet, wordt gemaakt van bloem, eieren, boter en gist. De cake wordt vervolgens gebakken in een stervormige bakvorm en bestrooid met poedersuiker. De naam pandoro is een samentrekking van pane d'oro, brood van goud, omdat het voorheen alleen gegeten werd door welgestelde families. Gelukkig tel je voor de kleine pandoro’s van Virginia Amaretti geen enorme hoeveelheden goud neer, zodat iedereen met kerst zo’n gouden brood kan serveren!